segunda-feira, 16 de maio de 2016

ema hotu iha direitu atu hetan edukasaun



Iha nasaun ida ema hotu hakarak hetan moris di’ak no haksolok, maibé atu hetan moris di’ak, tenke iha rekursu umanu ne’ebé sufisiente hanesan, hetan edukasaun ne’ebé mak sufisiente. Tanba ne’e, atu hetan rekursu umanu ne’ebé di’ak no haree husi garantia kualidade edukasaun, hodi garantia esperansa sira ne’e hotu, guvernu iha obrigasaun atu tau atensaun makas ba iha setór sira hotu espesiál liu ba ministériu edukasaun ne’ebé nu’udár orgaun responsavel ba área edukasaun tanba edukasaun hanesan komponente ida ne’ebé mak importante tebes iha nasaun ida. Wainhira iha nasaun ida edukasaun fraku maka nasaun refere sei hetan difikuldade atu desenvolve-an.
Timor Leste hanesan nasaun ida ne’ebé mak foin ukun an iha dekada ida, tan ne’e setór edukasaun sei limitadu tebes hanesan: ninia funsionáriu públiku sira barak mak sei remata de’it ho nível edukasaun sekundáriu nian, ne’e duni presiza tebes investe makas iha setór edukasaun hodi kapasita ninia funsionáriu sira. Atu hetan rekursu umanu ne’ebé mak kualidade presiza tebes, tanba edukasaun ho kualidade hanesan fatór importante ne’ebé prinsipál hodi forma (eduka) ema sai kualidade.
Sorin seluk, edukasaun iha Timor Leste sai xave principál ba dezenvolvimentu nasaun no estadu. Iha mundu ohin loron, futuru nasaun determina mos husi sistema globalizasaun nomos mudansa siensia. Tanba edukasaun mak sai inspirasaun ba siensia. Tanba nee  governu no estadu Timor Leste uza maneira fo direitu ba sidadania atu assesu ba edukasaun, tantu eskola secundária jeral ka eskola secundária privadu. Hatu’ur ona iha  konstituisaun RDTL artigo 59 kona ba Edukasaun no Kultura garantia alinea 1 (ida) hateten katak Estadu rekoñese no garante sidadaun hotu nia direitu ba edukasaun no kultura, nune’e mos harii sistema ensinu báziku universál, obrigatóriu no wainhira bele,  gratuitu hanesan lei haruka.

Sem comentários:

Enviar um comentário